Հունվարի 30-ից-փետրվարի 3
Դասի թեմաները՝ Էներգիայի տեսակներ և փոխակերպումներ Էներգիան և կենդանի օրգանիզմները
Փետրվարի 13֊17
Փետրվարի 20-24

Փետրվար ամսվա ընթացքում մենք անցել ենք շատ հետաքրքիր, և կարևոր դասեր, որոնք մենք կհիշենք ամբողջ կյանքի ընթացքում:

Դասի թեմա՝ Ջերմային երևույթների բազմազանությունը:

Պատասխանել հարցերին

1. Ի՞նչ ջերմային երևույթներ գիտեք:

Ջերմային երևույթներ են՝ հալումն ու պնդացումը, գոլորշացումն ու խտացումը, եռումը, ջերմային ընդարձակումը:

1. Ո՞ր երևույթներն են կոչվում հալում և պնդացում:

Նյութի անցումը պինդ վիճակից հեղուկ վիճակի կոչվում է հալում:
Հալման հակառակ երևույթը, երբ նյութը հեղուկ վիճակից անցնում է պինդ վիճակի, կոչվում է պնդացում:

1. Ո՞ր մեծությունն է կոչվում եռման ջերմաստիճան:

Այն ջերմաստիճանը, որի դեպքում հեղուկը եռում է, կոչվում է եռման ջերմաստիճան: Այն կախված է մթնոլորտային ճնշումից:

1. Ո՞ր երևույթներն են կոչվում գոլորշացում և խտացում:

Նյութի անցումը հեղուկ վիճակից գազային վիճակի կոչվում է գոլորշացում: Հակառակ երևույթը, երբ նյութը գազային վիճակից անցնում է հեղուկ վիճակի, կոչվում է խտացում:

1. Ո՞ր դեպքում է կատարվում մեխանիկական աշխատանք:

Երբ կատարած աշխատանքը բերում է արդյունք, այսինքն մարմինը տեղաշարժվում է:

1. Ինչի՞ց է կախված մեխանիկական աշխատանքի մեծությունը:

Անցած ճանապարհից և գործադրած ուժից:

1. Լրացրու բաց թողնված բառը
   
   Երկրի վրա կյանքը պայմանավորված է Արեգակից ստացվող ճառագայթային էներգիայով:

1. Էներգիայի ի՞նչ տեսակներ են ձեզ հայտնի:

Ջերմային էներգիա, Էլեկտրական էներգիա, Միջուկային էներգիա,  Քիմիական էներգիա, Ճառագայթային էներգիա:

1. Ի՞նչպես են կենդաները և բույսերը ստանում օրգանական նյութեր:

Կենդանիները և մարդիկ հիմնականում իրենց էներգիան ստանում են ուտելիքի և քնի շնորհիվ:

1. Ի՞նչ է բնութագրում ջերմաստիճանը։

Առօրյա կյանքում տարբեր մարմինների ջերմային վիճակը բնութագրելու համար մենք օգտվում ենք տաք, սառը հասկացություններից:

1. Ե՞րբ են մարմինները ջերմային հավասարակշռության վիճակում։

Երբ սառը և տաք մարմինները միյանց հպվում են:

1. Ջերմաչափների ի՞նչ տեսակներ գիտեք։

Հեղոկային, էլեկտրոնային, մեխանիկական, օպտիկական, գազային:

1. Ի՞նչպես պետք է օգտվել բժշկական ջերմաչափից։

Սնդիկային ջերմաչափերը օգտագործելուց առաջ պետք է լավ թափահարել, այնուհետեև տեղադրել թևատակում և անշարժ սպասել 5 րոպե, իսկ էլեկտրոնային ջերմաչափերը անհրաժեշտ է սկզբում միացնել և նույնպես տեղադրել թևատակում, և սպասել ձայնային ազդանշանին, և տեսնել ջերմատտիճանը:

1. Ի՞նչ ջերմային երևույթներ գիտեք:

Հալումն ու պնդացումը, գոլորշացումը, խտացումը, եռումը, ջերմային ընդարձակումը:

1. Ո՞ր երևույթներն են կոչվում հալում և պնդացում:

Երբ մարմինը բինդ վիճակից անցնում է հեղուկ վիճակի՝ կոչվում է հալում, իսկ հակառակը՝ դա պնդացումն է:

1. Ո՞ր մեծությունն է կոչվում եռման ջերմաստիճան :

Այն մեծությունը, որի ներքո մարմինը սկսում է եռալ:

1. Ո՞ր երույթներն են կոչվում գոլորշացում և խտացում:

Նյութի անցումը հեղուկ վիճակից գազայինի՝ կոչվում է գոլորշացում, հակառակ երևույթը՝ խտացում:

1. Ի՞նչ է մարմնի կշիռը:

Ուժը, որով մարմինը Երկրի ձգողության հետևանքով ազդում է անշարժ հորիզոնական հենարանի կամ ուղղաձիգ կախոցի վրա, կոչվում է մարմնի կշիռ։

1. Ո՞ր երևույթն են անվանում տիեզերական ձգողությունը:

Այն ուժը, որի շնորիվ մոլորակները պտտվում են արեգակի շուրոջը` կոչվում է տիեզերական ձգողություն:

1. Ո՞ր ուժն է կոչվում ծանրության ուժ:

Այն ուժը, որով երկիրը դեպի իրեն է ձգում որևէ մարմին կոչվում է` ծանրության ուժ:

1. Ի՞նչ է մեխանիկական շարժումը:

Երբ ինչ-որ մի մարմին շարժվում է ինչ-որ մի բանի նկատմանբ:

1. Ի՞նչի նկատմամբ է շարժվում գետում լողացող ձուկը:

հոսանքի

1. Ի՞նչով է իրարից տարբերվում շարժումները:

Մեխանիկական շարժումը որոշակի ժամանակահատվածում մարմնի դիրքի փոփոխությունն է այլ մարմինների նկատմամբ։

Այն գիծը, որով շարժվում է մարմինը, կոչվում է շարժման հետագիծ։

Ըստ հետագծի ձևի՝ շարժումները կարող են լինել ուղղագիծ կամ կորագիծ:

1. Ի՞նչ է ցույց տալիս արագությունը: Ի՞նչ միավորներով է այն չափվում:

Արագությունը ցուց է տալիս, թե տվյալ մարմինը ինչ ժամանակում որքան ճանապարհ է անցնում: Արագությունը չափվում է V (միջին արագությունը), S (ճանապարհը) և t (ժամանակը) բանաձևերով:

Դասի թեման`Ջերմային հավասարակշռություն և ջերմաստիճան

Ջերմաստիճան
Առօրյա կյանքում տարբեր մարմինների ջերմային վիճակը բնութագրելու համար մենք օգտվում ենք տաք, սառը հասկացություններից: Մեր զգայարանների օգնությամբ մենք կարողանում ենք տաք մարմինը տարբերել սառը մարմնից, սակայն տաքացվածության աստիճանն այս դեպքում հստակ չի որոշվում:

Ջերմաստիճանը մարմինների տաքացվածության աստիճանը քանակապես բնութագրող ֆիզիկական մեծություն է:

Մարմնի ջերմաստիճանը չափում են ջերմաչափով: Կենցաղում լայն տարածում ունեն սնդիկով կամ սպիրտով աշխատող ջերմաչափները:

Դրանց աշխատանքի հիմքում ընկած է տաքացնելիս հեղուկի ընդարձակման երևույթը: Հեղուկային ջերմաչափը կազմված է հեղուկի պահեստարանից, բարակ խողովակից և սանդղակից:

Ջերմաչափները լինում են հեղուկային, մետաղական, էլեկտրական և այլն: Նկարում ջերմաչափերի տեսակներն են:

Ջերմաստիճանը որոշելու համար օգտվում են ջերմաստիճանային տարբեր սանդղակներից՝ Ցելսիուսի և Ֆարենհայտի սանդղակներից:

Ցելսիուսի սանդղակով 0°C ջերմաստիճանը համապատասխանում է հալվող սառցի ջերմաստիճանին, իսկ 100°C-ը՝ նորմալ մթնոլորտային ճնշման դեպքում ջրի եռման ջերմաստիճանին:

Բացի Ցելսիուսի և Ֆարենհայտի սանդղակներից կիրառվում են նաև Կելվինի և Ռեոմյուրի սանդղակները:

Միջավայրի ջերմաստիճանը չափելու համար ջերմաչափը տեղադրում են այդ միջավայրում և սպասում այնքան, մինչև ջերմաչափի ցուցմունքը դադարի փոխվել: Այդ դեպքում, ջերմաչափը և միջավայրը միմյանց հետ ջերմային հավասարակշռության մեջ կլինեն և ջերմաչափի ցուցմունքը միջավայրի ջերմաստիճանը կլինի։ Հետևաբար.
Ջերմաստիճանը մարմնի ջերմային հավասարակշիռ վիճակը բնութագրող ֆիզիկական մեծություն է:
Օրինակ
Մարդու մարմնի ջերմաստիճանը չափում են բժշկական ջերմաչափով: Ի տարբերություն սովորական ջերմաչափի` բժշկական ջերմաչափի խողովակի ստորին մասը նեղացված է, ինչի հետևանքով չափումից հետո ավելի ցածր ջերմաստիճան ունեցող միջավայր տեղափոխելիս ջերմաչափի ցուցմունքը չի փոխվում: Սնդիկի սյունը սկզբնական վիճակին վերադարձնելու համար անհրաժեշտ է ջերմաչափը թափահարել: Հայտնի է, որ ցանկացած ջերմաստիճանում նյութը կազմված է միատեսակ մոլեկուլներից, որոնք կատարում են անկանոն շարժում: Ջերմաստիճանը բարձրացնելիս մոլեկուլներն սկսում են ավելի արագ շարժվել, դրանց միջին կինետիկ էներգիան մեծանում է: Այսպիսով.
Ջերմաստիճանը մարմինը կազմող մոլեկուլների անկանոն շարժման կինետիկ էներգիայի չափն է: Մարմինների ջերմաստիճանը կարող է փոփոխվել լայն սահմաններում: Բնության մեջ հանդիպող ամենացածր ջերմաստիճանը –273°C-ն է. այդ ջերմաստիճանում նյութը կազմող մոլեկուլները դադարում են շարժվելուց:

1. Հեղուկ ազոտի ջերմաստիճանը –200°C է:
2. Արեգակի մակերևույթին ջերմաստիճանը +6000°C է:
3. Տաքարյուն կենդանիներից ամենաբարձր ջերմաստիճանն ունեն թռչունները՝ 40–41°C:
4. Մարդու բնականոն ջերմաստիճանը մոտ 36,6°C է, իսկ 42°C -ի դեպքում նա կարող է կորցնել գիտակցությունը: Տաք վառարանի մասին ասում են,որ այն ունի բարձր ջերմաստիճան,իսկ սառույցի կտորի մասին` որ այն ունի ցածր ջերմաստիճան։Եթե տաքն ու սառը մարմինները հպվում են,ապա որոշ ժամանակ անց նրանց ջերմաստիճանները հավասարվում են։Այս դեպքում ասում են ,որ նրանք միմյանց հետ ջերմային հավասարակշռության վիճակում են։

Պատասխանել հարցերին

1. Ի՞նչ է բնութագրում ջերմաստիճանը։
   
   Առօրյա կյանքում տարբեր մարմինների ջերմային վիճակը բնութագրելու համար մենք օգտվում ենք տաք, սառը հասկացություններից:
   
2. Ե՞րբ են մարմինները ջերմային հավասարակշռության վիճակում։
   
   Երբ սառը և տաք մարմինները միյանց հպվում են:
   
3. Ջերմաչափների ի՞նչ տեսակներ գիտեք։
   
   Հեղոկային, էլեկտրոնային, մեխանիկական, օպտիկական, գազային:
   
4. Ի՞նչպես պետք է օգտվել բժշկական ջերմաչափից։
   
   Սնդիկային ջերմաչափերը օգտագործելուց առաջ պետք է լավ թափահարել, այնուհետեև տեղադրել թևատակում և անշարժ սպասել 5 րոպե, իսկ էլեկտրոնային ջերմաչափերը անհրաժեշտ է սկզբում միացնել և նույնպես տեղադրել թևատակում, և սպասել ձայնային ազդանշանին, և տեսնել ջերմատտիճանը:

Պատասխանել հարցերին

1. Լրացրու բաց թողնված բառը
   Երկրի վրա կյանքը պայմանավորված է Արեգակից ստացվող ճառագայթային էներգիայով:
   
2. Էներգիայի ի՞նչ տեսակներ են ձեզ հայտնի:
   
   Ջերմային էներգիա, Էլեկտրական էներգիա, Միջուկային էներգիա,  Քիմիական էներգիա, Ճառագայթային էներգիա,
   
3. Ի՞նչպես են կենդանիները և բույսերը ստանում օրգանական նյութեր:
   
   Կենդանիները և մարդիկ հիմնականում իրենց էներգիան տտանում են ուտելիքի և քնի շնորհիվ:
   
   
   
   

Դասի թեմա ՝ ՙՙԷներգիա՚՚ .Մեխանիկական աշխատանք և էներգիա

Առօրյա կյանքում մարդու կամ սարքի կողմից կատարվող ցանկացած գործողություն մենք սովորաբար անվանում ենք աշխատանք: Աշխատանք ենք համարում նաև մարդու մտավոր գործունեությունը: «Մեխանիկական աշխատանք» հասկացությունը ֆիզիկայում ավելի հստակ սահմանում ունի: Եթե պահարանը տեղափոխելու համար նրա վրա ուժ ենք կիրառում, սակայն պահարանը տեղից չի շարժվում, ապա այդ դեպքում մեխանիկական աշխատանք չենք կատարում:

Մեխանիկական աշխատանքը կախված է կիրառված ուժի մեծությունից և մարմնի անցած ճանապարհից:

Որքան մեծ է մարմնի վրա ազդող ուժը և մարմնի անցած ճանապարհը, այնքան մեծ է կատարված աշխատանքը:

Պարզագույն դեպքում, երբ մարմինը շարժվում է կիրառված ուժի ուղղությամբ, աշխատանքը որոշվում է ուժի և անցած ճանապարհի արտադրյալով. Աշխատանք = Ուժ · Ճանապարհ

Եթե մարմնի վրա ազդող F ուժի ուղղությամբ մարմինն անցել է S ճանապարհ, ապա այդ ուժի կատարած աշխատանքը՝ A-ն հավասար է. A=F⋅S

Ի պատիվ անգլիացի գիտնական Ջեյմս Ջոուլի՝ աշխատանքի միավորը կոչվում է ջոուլ (Ջ)։

1 Ջ-ը այն աշխատանքն է, որը կատարում է 1 Ն ուժը 1 մ ճանապարհի վրա. 1 Ջ =1 Ն ⋅1 մ:

Այն ֆիզիկական մեծությունը, որը բնութագրում է մարմնի աշխատանք կատարելու ունակությունը, կոչվում էներգիա (E):
Մարմինների հնարավոր փոխազդեցության կամ նրանց շարժմամբ պայմանավորված էներգիան անվանում են մեխանիկական էներգիա:

Տնային առաջադրանք

Պատասխանել հարցերին

1. Ո՞ր դեպքում է կատարվում մեխանիկական աշխատանք:
   
   Օրինակ՝ Եթե պահարանը տեղափոխելու համար նրա վրա ուժ ենք կիրառում, և այն տեղափոխվում է, կատարվում է մեխանիկական աշխատանք, բայց եթե կիրառած ուժը արդյունք չի բերում ապա մեխանիկական աշխատանք չի կատարվում:
   
2. Ինչի՞ց է կախված մեխանիկական աշխատանքի մեծությունը:
   
   Մեխանիկական աշխատանքը կախված է կիրառված ուժի մեծությունից և մարմնի անցած ճանապարհից:
   
   
   

Ի՞նչ է առանձնականության ուժը

Ւ՞նչի՞ հետևանքով են առաջանում թթվային անձրևները

Ի՞նչ վտանգավոր աղեր գիտեք

Ւ՞նչ է ուժաչափը, ինչ միավոր ունի այն

Ի՞նչով է պայմանավորված դեֆորմացիան

Նշել այդ դեֆորմացիայի պատճառները

Ինչու՞ պիտի ուշադիր լինել փորձեր կատարելիսՈ՞ր երևույթն են անվանում տիեզերական ձգողությունը:

Քայքայման և միացման ռեակցիաներ
Այրում ։Հրդեհի հանգցնելը թեման
Վառելանյութ։Վառելանյութի տեսակները
Աղեր և Հիմքեր
Քիմիական նյութերի ազդեցությունը շրջակա միջավայրի վրա
Ամփոփիչ աշխատանք
Երկրի ձգողությունը: Ծանրության ուժ և մարմնի կշիռ:
Դեկտեմբերի 19-ը:
Տնային առաջադրանք
Թթուներ
Օքսիդներ
Ուսումնական աշուն. Բնագիտություն
Հարցեր իմ կողմից

Վայրի բույսեր

Բույսերը շատ են վայրի որոնք առանձնանում են, լավ դրա ծաղկման համար լավ է իր հատկությունների համար: Նրա ծաղկման համար մենք կարող ենք առանձնացնել Քաջվարդը կամ Սամիթը, դրա հատկությունների համար `Նարդոսը կամ Յարոճը:

Primrose– ը ցածր բույս ​​է, որն արտադրում է հինգ թերթիկներով ծաղիկներ: Կան բոլոր գույները, սակայն վայրի գույները սովորաբար դեղին են: Դա բույս ​​է, որը ծաղկում է մոտավորապես մարտին: Այն շատ դիմացկուն է ցրտին և սիրում է խոնավությունը: Այն կարող է վերարտադրվել սերմերի միջոցով կամ բույսը փոխպատվաստելով:

Նարդոսը թուփ է, որը ծաղկում է գարնանից աշուն: Նրա ծաղիկները մանուշակագույն են, և դա շատ անուշաբույր բույս ​​է: Պատուհանից մի բույս ​​կանխում է մոծակների մուտքը տուն: Չորացրած բույսն ամենից շատ օգտագործվում է: Այն չորացնելու համար ծաղիկների մի փունջ իրենց ցողուններով հավաքում են, կապում և գլխիվայր կախում օդափոխվող տեղում: Այս չորացրած բույսերը կարելի է դնել կտորի տոպրակների մեջ ՝ պահարանները օծնելու համար:

Բացի այդ, եթե պատրաստվել է յուղ (15 օրվա ընթացքում արևի տակ յուղով յուղի մեջ մանր ծաղիկները մանրացնելով) լավ կլինի բուժել ոտքերի ցավը, մեջքի ցածր ցավը և ռևմատիկ ցավը:

Yarrow– ը մեկ այլ վայրի բույս ​​է, որը բնութագրվում է նույն ցողունի մեջ շատ փոքր ծաղիկներ ունենալով: Դրա ծաղիկները կարող են լինել սպիտակ կամ վարդագույն և ծաղկել են ամռանից աշուն: Չոր բույսի հետ պատրաստվում են թեյեր, որոնք օգտակար են դաշտանային ցնցումների համար:

Հոկտեմբերի 10-14

Սովորել ՝ Օքսիդներ թեման

էջ՝ 16-17

Տնային առաջադրանք

Պատասխանել հարցերին

      1.    Ո՞ր նյութերն են կոչվում օքսիդներ:

Օքսիդը երկու տարրից բաղկացած բարդ նյութ է, որից մեկը թթվածին է:

      2.    Ո՞րն է օքսիդացման ռեակցիան:

Թթվածնի և այլ նյութերի միջև տեղի ունեցող քիմիական ռեակցիաները կոչվում են օքսիդացման ռեակցիաներ:

      3.    Ի՞նչ կիրառություն ունեն ձեզ ծանոթ օքսիդները:

Օքսիդները լայն կիրառություն ունեն մարդու կենցաղում: Օրինակ` չհանգած կիրը (CaO) և ավազը օգտագործում են շինարարությունում: Ալյումինի օքսիդը (AI2O3) կավի բաղադրության հիմնական նյութն է, օգտագործվում է խեցեգոծությունում, և մետաղական ալյումին ստանալու համար: